Qoraa: Aamiin Wasi
Xigasho: www.habibihalaqas.org
Nebigu Salallaahu caleyhi wasalam wuxuu ahaa nin loo dhawaan karo dhamaan inta u soo degtay dhibkooda iyo xaaladahooda.. Dhalinyaro iyo waayeelba si isku mid ah ayay ugu yimaadeen inay ka faa’iidaystaan taladiisa iyo caqligiisa. Sidoo kale, waxa kale oo yimid dad ay xaaladdoodu ku xidhan tahay arrimaha jacaylka. Nabiga sallallaahu caleyhi wasallam sida lagu sheegay, jaceylka loo aqoonsaday inuu yahay dareen dabiici ah xitaa haddii uusan ku dhammayn guur waase haddii uusan ka dhalan wax xaaraan ah ama ka soo gudbay xadka shareecada iyo cadho Alle..
Sheekadaas waxaa ka mid ah tii saxaabigii Khansa bint Khadam. Khansa bintu Khadam waxay u tagtay Nabiga Salallahu Calayhi Wa Calaa Aalihi Wa Sallam, waxayna u sheegtay in aanay doonayn in ay guursato nin gaar ah oo aabaheed ku qasbay, waxayna ku tidhi., “Adeerkay baa iga jecel.”
Waxaa wariyey Khansa bint Khidaam Al-Ansariya: in aabaheed uu guursaday markii ay matron ahayd oo ay nacday guurkaas. Markaas ayay u tagtay Rasuulka Alle, wuxuuna caddeeyay in guurku uu buray.
Wakhtigaas, waxay ahayd gabadh yar laakiin taasi kama joojin inay nafteeda ka hor sheegto Nabiga Salallahu Calayhi Wa Calaa Aalihi Wa Sallam cidda ay jeceshahay.! Ninkuna wuxuu ahaa Ar Rasuul sallallaahu caleyhi wasallam, nabiga Alle. Immisa dumar ah oo da'yar ayaa dareemi kara raaxo u tagista Shiikh, Imaam ama Maulana maanta oo ay u muujiyaan arrintooda jacayl? Haddana, Gabadhan yar ayaan ka xishoon inay u sheegto Ar Rasuul sallallaahu caleyhi wasallam Waayo? Sababtoo ah, Sallaa Allaahu Calayhi Wa Calaa Aalihi Wa Sallam waxa uu ahaa qof qof walba dareensiiya in uu u soo dhawaado dhinacyo badan oo nolosha ah haddii ay ahaan lahayd axkaamta Salaxa ama mid dareen jacayl ah..
Sheeko kale oo jacayl ah waa tii Mugeeth iyo Bareerah radillahu anhuma. Waxaa laga yaabaa inay caan ku yihiin sheeko jacayl. Mugeeth wuxuu ahaa saxaabi aad u jeclaa Bareerah laakiin Bareerah dib uma jeclayn. Ka dib markii ay fureen, way ka tagtay. Mugeeth, si kastaba ha ahaatee, Waxa uu awoodi waayay in uu xakameyo jaceylka uu u qabo waxa uu kaga daba tagay dariiqyada Madiina isaga oo ilmadu ka qubaneyso gadhka isaga oo ka baryaya Bareerah in uu dib ugu soo celiyo guurkiisa.. Ma qiyaasi kartaa inaad Madiina ku nooshahay oo aad aragto muuqaalkan oo kaa hor muuqda? Maxay tahay falcelinta reer Madiina? Maxaa laga yaabaa inay ahayd falcelintii taliyihii Madiina, nabiga Alle, Ar Rasuul sallallaahu caleyhi wasallam. Mugeeth kuma ay jeesjeesin saxaabada iyo saxaabada toona ee wuu ka damqaday. Nabiga Salallahu Calayhi Wa Calaa Aalihi Wa Sallam isaga oo arkaya dhacdadan ayaa u soo jeestay adeerkiis Al Cabbaas oo ku yidhi., “ Cabbaas! Sow la yaab maaha sida uu Mugeeth u jecel yahay Bareerah iyo sida uu Bareerah u neceb yahay Mugheeth?”. Ar Rasuul sallallaahu caleyhi wasallam waxa uu ilaalinayaa dareenkan jacaylka ah.
Inuu yahay nin qalbi jilicsan, Nabigu Salallahu Caleyhi Wasalam wuxuu u shafeecay Mugeeth xaalada uu ku sugan yahay darteed. Waxa uu u tagay Bareerah Radiyallahu anha waxa uuna waydiiyay in ay Mugeeth ku soo celin karto guur. Bareerah ayaa weydiiyey,”Ma aniga ayaa i amraya mise adigaa shafeeco ah uun?” Nabigu wuxuu yidhi, “waan shafeeco.” Waxay ugu jawaabtay, “Hadii arintu sidaa tahay, markaas isaga ma rabo.” Ka dib markii uu yidhi maya, iskuma uu dayin in uu ku qasbo sababtoo ah Ar Rasuul sallallaahu caleyhi wasallam waxa uu ixtiraami jiray dareenka dumarka sida uu u yeelay ninku.. Qof kastaa waxa uu xaq u leeyahay in uu jeclaado ama aanu jeclayn cidda uu doono, Nebiguna sallallaahu caleyhi wasallam wuu ixtiraamay go’aankaas.. Nabiga sallallaahu caleyhi wasallam isaga oo ku mashquulsan arimo badan oo kale oo ku saabsan dagaalka, col, ergada, qoyska, dhimashadu wali waxay samaysay wakhti lagu xalliyo dhibaatada jacaylka niyadeed. Umuu naxariisan oo kaliya ee wuu u duceeyey si uu dhibaatada ugu xalliyo sida ugu wanaagsan.
Qisadii ugu danbaysayna waa tii Saynab Radiyallahu anha, gabadhii ugu waynayd Nabigu Salallahu Caleyhi Wasalam iyo jacaylka ay u qabto ninkeeda Abuu’ Al Caas ibn Rabiic. Intii lagu guda jiray hijradii Nabiga, Sallaa Allaahu Calayhi Wa Calaa Aalihi Wa Sallam, Zaynab waxay ka mid ahayd dadkii la haray ninkeeda, taasina waxay ahayd ka hor inta aan la soo dejin aayada in haweenayda Muslimiinta ahi aanay la noolaan nin aan Muslim ahayn.. Ninkeeda weli muu qaadan diinta Islaamka. Markaa, Saynab waxay joogtey Makkah, ilaa dagaalkii Badar dhacay. Ninkeedii wuxuu ku dhamaaday ka qayb galka dagaalka lagula jiro Muslimiinta, Zaynabna taas way ka cabsatay. Way sii ooyaysay: “Allow, Waxaan ka baqayaa in ay maalin cad cadceedu soo baxdo oo carruurtaydu agoon noqdaan ama aan aabbahay waayo”.
Markii dagaalku dhammaaday, Abuu’ Al Caas waxaa qabsaday Muslimiintii, warkiina wuxuu soo gaaray Saynab. Markii la maqlay qabashadiisa, Isla markiiba jacaylkeeda ayaa ay go’aansatay in ay iska sii dayso. Wax qiimo leh may lahayn, markaasay waxay la soo baxday katiinad ay hooyadeed Khadiija Radiyallaahu calayhi wasallam u siisay markii ay guursatay si ay u sii deyso.. Katiinadan markii dib loogu celiyay Nabiga sallallaahu caleyhi wasallam ayaa waxaa ku dhacay shucuur. Tani waxay ahayd Khadiija, silsilada xaaskiisa uu jeclaa. Ayuu weydiiyey: “Yaa lacag bixin ah?” Waxay yiraahdeen: “Abuu Al Caas ibnu Raabi”. Wuu ooyay oo yidhi “Kani waa silsiladii Khadeeja”. Dabadeedna wuu ka fasaxay iyaga oo ka codsanaya Abuu Al Caas in la sii daayo isaga oo aan madax furasho ka qaadan silsiladdii. Dadku waxay ku heshiyeen dariiqaasi waayo waxay garanayeen qofka uu yahay Abuu Al Caas. Waxay garteen katiinadda cidda ay tahay. Waxay garanayeen qofka ay tahay Khadiija Radiyallahu anha, wayna garanayeen qofka uu Abuu Al Caas u ahaa Saynab..
Dhacdadan ka dib, Aayadahana waxay soo dageen amarka ah in qofka muslimka ah la kala saaro gaalada sidaas darteed Saynab ayaa hadda la faray inay ka tagto Abuu Al Caas oo ay iska furto.. Inkasta oo ay ku adkaysatay inuu muslimay, wuu diiday wayna baxeen. Halkaa marka ay marayso, markii ay jirtay calaamad cad oo mamnuuc ah, jacaylka noocaas ah ma ahayn in lagu dhaqmo, sababtoo ah arrimaha Xaramka iyo amarrada sharciga ah ee hadda ku lug leh. Nabiga sallallaahu caleyhi wasallam marka uu halkaa joogo aad ayuu u adkeyd maxaa yeelay hadda waxay ku lug leedahay cadho Alle haday sii wada noolaadaan jacaylkan dartiis..
Kadib 6 sanado, Abuu Al Caas ayaa la socday safar ka yimid magaalada Makkah kuna sii jeeday Shaam, waxaana safarkiisii gacanta ku dhigay muslimiintu.. Wuu cararay oo wuxuu magan galay gurigii Saynab. Zaynab Radiyallahu anha markaas waxay u sheegtay Nabiga Salallahu Calayhi Wa Calaa Aalihi Wa Sallam in xoriyada la siiyay Abuu Al Caas..
Isagoo u jeestay asxaabtiisa, Nabiga ayaa weydiiyey “Ma maqashay waxaan maqlay?” Dhammaantood waxay yidhaahdeen, “Haa, rasuulkii Alle”. Isagoo tilmaamaya inuusan ogeyn in Abuu Al Caas uu u cararay gurigii Saynab oo ay magangalisay.. mana doonaynin inay dadku u maleeyaan inuu u fasaxayo mid aan rumayn inuu la joogo gabadhiisa ama u xaglinayo markay soo degtay aayado ka soo horjeeda.. Inantiisa ayuu uga digay in aanay u soo dhawaan. Wuxuu yidhi, “Ha u ogolaan inuu kuu soo dhawaado, waa kaa mamnuuc.” Saynab Radiyallahu anha way fahantay arinkaas, kamay yeelin jacaylka ay u qabto Abu Al Caas inuu u noqdo fal xaaraan ah..
Kadib markii ninkeedii uu u kuur galay noloshii Madiina, reer Madiina iyo nabiga sallallaahu caleyhi wasallam, waxay saamaysay oo bedeshay qalbigiisa. Wuxu ka dhoofay Makkah si uu hawlo shaqo u dhammayn u dhammeeyo, waxaanu dib ugu soo noqday Madiina oo uu ugu soo laabtay xabiibtiisii Saynab. Isaga, sidii nin mudane ah oo ku dhawaaqay inuu muslimay oo uu ka codsaday Saynab inuu guursado. Kadib waa la is guursaday oo farxad ayay ku noolaayeen. Nasiib darrose, sanad kadib guurkooda, Saynab way geeriyootay. Abuu Al Caas aad buu u ooyi jiray, markaasay dadkii arkeen nabiga laftiisa oo ooyaya oo isku dayaya inuu dejiyo. Abuu Al Caas baa odhan lahaa, “Ilaah baan ku dhaartaye, Nolosha uma adkeysan karo Saynab la'aanteed”. Wuxuu dhintay hal sano kadib dhimashaddii Saynab. Sidaas ayuu ahaa jacaylka ay isu qabaan.
Tusaalooyinkan, waxaynu ogaanay in Nabiga Salallahu Calayhi Wa Calaa Aalihi Wa Sallam sidoo kale asxaabtu ay fahmeen dareenkan jacaylka dhabta ah xataa guurka ka hor waase haddii aanu u turjumin dhaqan xaaraan ah.. Iyo markii ay bilaabatay inay xaaraan noqoto sida ku dhacday Abuu Al Caas inuu la joogo Saynab, isagoo gaalka ah., markaas ayuu Nebigu sallallaahu caleyhi wasallam cambaareeyay oo si adag u diiday arrintaas. Kuwii jacaylku qabayna laguma canaanan ama laguma majaajilooday inay dareemayaan Nebiga sallallaahu caleyhi wasallam iyo bulshada Madiina midna..
Guurka daahirka ah
….Halka uu ku-dhaqanku kaamil ka dhigo
Maqaal ka-Xabiibi Halaqs – waxaa kuu keenay Matrimony saafi ah- www.purematrimony.com - Adeegga guurka ee ugu weyn adduunka ee ku dhaqanka muslimiinta.
Jeclahay maqaalkan? Wax badan ka baro adiga oo iska diiwaangeliya wixii ku soo kordha halkan:http://purematrimony.com/blog
Ama nagula diwaangeli si aad u hesho nus ka mid ah diintaada Inshaa Allaah adigoo tagaya:www.PureMatrimony.com
Kaga jawaab