Wali a Musulunci

Menene Wali?

Mai karewa, Mai gadi, Mataimaki, Mai taimako, Aboki da sauransu. [jam'i 'Auliyâ] gani 33:17

waliyyi shine wakilci/matsakanci/masani ga mata masu neman aure.

Wanda Yake Bukatar Waliyin Aure?

Maza ba sa bukatar waliyi.

Matan da a da suka yi zaman aure da namiji, suna iya wakiltar kansu kuma ba sai sun sami walimar neman miji ba, amma ZASU buƙaci waliyi don ainihin yarjejeniyar aure, i.e. Ko da kuwa, har yanzu kada ta kasance ita kadai da wanda ba muharramanta ba, kuma ta MAYA mana, kuma ana kwadaitar dashi, a kasance da waliyyi a duk matakin da ta ji dadi. Duk wannan don kariyarta ne, ta yadda za a kare ta daga tambayoyin mazan da ba su dace ba kuma mai yiyuwa ne “shiga soyayya” da kuma nadama daga baya. Ga hanya, an fara tantance mata halayen maza, har yanzu yana barinta da yanke hukunci.

Lura cewa ana iya jayayya cewa sababbin komawa zuwa Musulunci ba su da laifi kamar budurwa (tunda an gafartawa dukkan zunubai bayan musulunta) kuma ana shawartar sabbin musulmi su yi walimar neman aure.

Annabi (Sallallahu Alaihi wa Sallam) yace: “Wakili ba ya damuwa da matar da ta riga ta yi aure kuma ba ta da miji, da wata yarinya marayu (i.e. budurwa) dole ne a tuntubi, Shiru tayi tana karbuwarta.” [Sunan Abu Dawud 2095, Abdullahi bn Abbas ya ruwaito]

Malik bin Anas ya ba mu labari daga ‘Abdallah bin Yazid- ‘yanta bawan al-aswad bin sufyan- daga Abu Salma bin AbdalRahman daga Fatimah, diyar Qays ta ce,: Mijinta ya sake ta, sai Manzon Allah ya umarce ta da ta cika idda a gidan Ibn Umm Maktum kafin ta kara aure bisa halal., sannan yace mata ta sanar dashi lokacin da ta halatta auren. Lokacin da lokaci ya yi, sai ta gaya masa cewa Mu’awiyah bin Abu Sufyan da Abu Jahm sun yi mata aure…

Ummu Salamah, r.a., mace mai takaba, Abubakar ne ya nemi aurensa, kuma ya ƙi. Sai Umar ya neme ta sai ta ki. Sannan Annabi Muhammad s.a.w ya nemi aurenta ya karba. [tushe: The Alim for Windows release 4.51, Tarihin Ummu Salamah]

A kowane hali, dole ne matar ta amince da auren ko kuma auren ya lalace. Budurwa ba sa bukatar yin magana don bayyana cewa suna son aure; kawai kada yayi magana akan auren (shiru tayi) ya isa yarda ga budurwa.

Malik ya ruwaito mini daga Abdullahi bn Fadl daga Nafi bn Jubayr bn Mutim daga Abdullahi bn Abbas ya ce: Manzon Allah, SAAWS, yace, “Matar da ta riga ta yi aure ta fi cancanta ga mutuntaka fiye da waliyinta, Ita kuma budurwa dole ne a nemi yardarta da kanta, kuma yardarta shine shirunta ” [Muwatta Malik, Littafi 28, Lamba 28.2.4]

Annabi SAW yace, “Ba za a daura aure ba sai bayan an shawarce ta; kuma kada a aurar da budurwa sai bayan izininta.” Mutanen suka tambaya, “Ya Manzon Allah! Ta yaya za mu san izininta?” Yace, “Shiru tayi (ya nuna mata izini).” [Sahihul Bukhari 7.67]

Khansa bint Khidam Al Ansariya ta ruwaito “…cewa mahaifinta ya aure ta a lokacin tana matron kuma ta ƙi wannan auren. Sai ta je wurin Manzon Allah Sallallahu Alaihi Wasallama sai ya ce auren ya lalace.” [Sahihul Bukhari 7.69]

“…Kada waliyyinta yayi alkawari (ga wani ya aure ta da shi) ba tare da saninta ba…” [Sahihul Bukhari 7.56]

Matan da suke budurwowi dole ne su yi waliyyai yayin da suke aure.

“Babu aure da zai inganta sai da waliyyi.” [alaka da Ahmed da sauransu da kuma jin sauti ta Ahmed, Ibn Hajar da sauransu]

Annabi SAW yace: “Babu aure sai da izinin waliyyi.” [Sunan of Abu Dawood 2080, Abu Musa ya ruwaito]

“Idan mace ta yi aure ba tare da izinin waliyarta ba, to aurenta bai inganta ba, ba inganci, ba inganci.” [Mai alaka da Ahmad, Tirmizi da sauransu. Tirmizi yace, wannan hadisin hasan ne]

Idan macen ba ta da dangin muharrami namiji, liman mafi kusa da unguwarta, Imani daya da ita, ya zama waliyarta.

“Idan sun yi sabani, sai sultan (mutum mai iko) shi ne waliyyan wadanda ba su da waliyyai.” [Dauda 2078, An karbo daga Aisha , Tirmizi da wasunsu suka ruwaito. Tirmizi yace, wannan hadisin hasan ne. Ibn Majah da Imam Ahmad, lambar hadisi 1880; in Salih al-Jaami', lambar hadisi 7556.) Shaykh Albani ya ingantashi acikin Saheeh Al Jaami’ vol. 2, a'a. 7556. ]

“Muminai, maza da mata, awilya'a (majiɓinta da majiɓinta) na juna.” [Alqur'ani mai girma 9:71]

“…Kuma Allah bã zai sanya hanya ga kãfirai ba (don cin nasara) a kan muminai. [Alqur'ani mai girma 4:141]

“Ya ku wadanda suka yi imani! Kada ku ɗauka don Auliya’ (masu kariya ko mataimaka ko abokai) kafirai maimakon muminai. Shin, kunã nufin ku je wa Allah dalĩli bayyananna a kanku??” [Alqur'ani mai girma 4:144]

“Kuma waɗanda suka kãfirta sãshensu majiɓincin sãshe ne…” [Alqur'ani mai girma 8:73]

Idan waliyyi ba muharramai bane, kamar yadda lamarin ya kasance tare da sababbin komawa zuwa Musulunci, ta guji zama ita kadai da shi.

“Namiji baya kadaita da mace sai dai shedan shine na uku.” (Mai alaka da Ahmad da Tirmizi)

_________________________________________________________________

Source: http://muttaqun.com/wali.html